Moim ulubionym przykładem na typowe polskie problemy z wymową angielskiego, jest bus vs boss (i vs bass w sensie ryby, nie instrumentu).
Kiedy słyszę angielskie słowo „bus” pierwszy raz, mam nieodparte wrażenie, że słyszę polskie „bas”. Ale wiem skądinąd, że polskie „a” i angielskie „u” (IPA: ʌ) to nie jest ten sam dźwięk. Dlaczego więc słyszę ten sam? No nic, trudno. Słucham go jeszcze raz. I jeszcze raz. Porównuję z „boss” i „bass” (nie instrument tylko ryba). Znowu „bus”.
Dopiero po jakimś czasie zaczynam słyszeć, że ʌ to nie æ, ani nie o. Niestety, efekt utrzymuje się przez zaledwie kilkanaście minut.
A wymowa?
W rozmowie z pewną sympatyczną Kanadyjką dowiedziałem się, jak Polak czy Polska może najlepiej przybliżyć to rozróżnienie. Zacząłem dość prosto:
automaciej: „Umiem wymawiać sześć samogłosek: a, e, y, i, o, u. Której mogę
użyć do ‘bus’?”
koleżanka Kanadyjka: Podaj przykład.
automaciej: Na początek spróbuję tak jak to wymawia większość Polaków: BAS1
koleżanka Kanadyjka: Nie, to nie to. Chyba bym nie zrozumiała.
automaciej: Dobrze, a co powiesz na to: BUS2
koleżanka Kanadyjka: A wiesz że to jest już lepsze? To już prędzej bym zrozumiała.
automaciej: A to: BYS
koleżanka Kanadyjka: Hm, nie, tamto poprzednie było lepsze.
automaciej: No dobrze, a spróbujmy kombinacji dwóch zmieszanych samogłosek.
Np.: B{O+A}S
koleżanka Kanadyjka: To jest raczej „boss”, czyli szef.
kilka minut później
automaciej: B{A+Y}S
koleżanka Kanadyjka: Tak, to brzmi dobrze!
Od tamtego czasu ćwiczę tę wymowę, bo kiedy tego nie robię, szybko wracam do starych nawyków.
Dźwięk ten na początku wydaje się brzmieć głupio. Ale okazuje się że właśnie ta kombinacja daje najlepszy efekt. Jak zmieszać „a” z „y”? Po pierwsze, trzeba być samemu w domu, albo przynajmniej samemu w pokoju z zamkniętymi drzwiami. Wtedy można spróbować np. zrobić płynne przejście: aaaaayyyyy… yyyyyaaaaa. Bas… b{a+y}s… bys… b{a+y}s… gdzieś pomiędzy będzie ten dźwięk co trzeba. Nie ma go w języku polskim, więc trzeba się przygotować na dziwne odczucia.
A co z rybą bass? To proste, trzeba zmieszać „a” z „e”. Bæs.